Seksualność przez całe życie. Jak ją rozumieć i wspierać?

Od początku do końca 

Bycie człowiekiem jest nierozerwalnie związane z byciem istotą seksualną, dlatego seksualność towarzyszy nam od momentu urodzenia, po późną starość aż po moment, w którym nasze życie się kończy. Na każdym etapie może się ona jednak przejawiać w inny sposób i może potrzebować innej formy zaopiekowania się nią.

Dzieciństwo

W trakcie pierwszego okresu naszego życia, nasza seksualność pełni inną funkcję niż w życiu dorosłym, nie oznacza jednak, że jej z nami nie ma. Jej przejawy w zachowaniu możemy zauważyć przede wszystkim w związku z ciekawością swojego ciała i ciał innych ludzi czy znanego pytania: skąd się biorą dzieci? Dzieci wyrażają zainteresowanie tematem seksualności, ponieważ jest to naturalna część bycia człowiekiem, ale również ich próba nauki zrozumienia świata.

Wczesne doświadczenia wokół sfery seksualnej mogą być znaczące w kształtowaniu się naszych postaw, emocji i potrzeb w życiu dorosłym. Jeśli w naszym domu komunikaty na temat seksu i intymnych części ciała były negatywne czy też straszące, lub doszło do naruszeń naszej seksualności i cielesności może to później mieć przełożenie na nasze podejście do seksu w życiu dorosłym. 

Dorastanie i okres dojrzewania

Dla wielu osób jest to pierwszy okres, kiedy seksualność daje o sobie aktywnie znać i pojawia się chęć realizacji potrzeb w tej sferze. Zmiany hormonalne przyczyniają się do zmian zachodzących w ciele, ale również psychice młodej osoby. Często ten etap życia jest związany z doświadczaniem pierwszych miłości, realizacji potrzeb seksualnych poprzez eksplorację swojego ciała oraz odkrywaniem tożsamości i orientacji seksualnej. Na tym etapie nastolatkowie poszukują informacji na temat seksu, debiutu seksualnego czy np. antykoncepcji. Nierzadko zdarza się, że w tym okresie, w związku z brakiem doświadczeń i potrzebnych informacji, może pojawić się lęk i niepewność związana z tą sferą. Dlatego tak istotna jest edukacja seksualna, która powinna być prowadzona odpowiednio do wieku przez całe nasze życie.

Dorosłość

Wraz z wchodzeniem w dorosłość potrzeby seksualne mogą się zmieniać i dla wielu osób w tym okresie to seks z osobą partnerską staje się główną częścią ich życia seksualnego. To czas eksploracji, jeszcze lepszego poznania swojego ciała i ciała osoby partnerskiej. Zmiana w podejściu do seksualności i seksu może wiązać się z większą dojrzałością emocjonalną oraz zrozumieniem jakie komunikaty, które otrzymaliśmy w pakiecie rodzinnym i społecznym nadal ze sobą nosimy, a które z nich nie reprezentują już tego w jaki sposób myślimy o świecie jako dorosłe jednostki.

To czy doświadczamy na tym etapie satysfakcji seksualnej będzie zależne od różnych czynników. Między innymi od naszych poprzednich doświadczeń i relacji, ale również tego, jak dobrze czujemy się ze swoją seksualnością. Czy czujemy się w tej sferze swobodnie, czy nadal jest ona owiana wstydem. Fakt bycia dorosłą osobą nie jest równoznaczny z posiadaniem satysfakcjonującego życia seksualnego, a dodatkowo w związku z trudami życia codziennego, obowiązkami, trudnościami w relacjach lub zdrowiem, te trudności mogą się pojawić. 

Późna dorosłość / starość

Wejście w późniejszy etap życia może wiązać się z trudnościami związanymi między innymi ze zmianami w ciele i gospodarce hormonalnej. U kobiet zmiany mogą być spowodowane wchodzeniem w okres menopauzalny i wiązać się z obniżonym libido lub trudnościami z nawilżeniem. Za to u mężczyzn zmiany w ciele mogą odzwierciedlać się między innymi w zaburzeniach erekcji czy obniżonym libido. 

Z drugiej strony, może być to również jeden z okresów w życiu seksualnym pozbawionym presji i opartym na rzeczywistych potrzebach, a nie chęci zadowolenia innych. Dobra wiadomość jest taka, że chęć realizacji swoich potrzeb seksualnych może być obecna przez całe życie. Sztuka polega na odpowiednim zmapowaniu swoich potrzeb i próbie odpowiedzi na nie, biorąc pod uwagę różne ograniczenia, które mogą się pojawić ze względu na wiek. 

Zmiany po drodze są nieuniknione 

Różne etapy życia wiążą się z różnymi wyzwaniami. To jak będzie układało się nasze życie seksualne będzie również zależne od tego jak responsywni będziemy pod kątem zaopiekowania się tymi zmianami. Dlatego potrzebujemy od siebie przede wszystkim akceptacji i życzliwego spojrzenia na swoją seksualność.

To zupełnie naturalne, że wraz z czasem mogą również zmieniać się nasze preferencje i potrzeby. Jeśli obserwujesz zmiany w tym obszarze, nie jest to powód do paniki, to po prostu sygnał, że się zmieniasz i wcale nie musi to oznaczać czegoś złego. Wręcz przeciwnie, fakt, że się zmieniamy świadczy nierzadko o naszym rozwoju, o tym, że dorastamy, a razem z nami dojrzewa nasza seksualność. Wraz ze zdobywaniem większego doświadczenia życiowego zdobywamy ważną wiedzę na temat siebie, swoich preferencji i upodobań. 

Zmiany w parze 

Zmiany zachodzące w życiu seksualnym są nierzadko odzwierciedleniem ważnych zmian zachodzących w nas samych jak i w życiu. Co może przekładać się na dynamikę pary i partnerów seksualnych.

Jedną z największych zmian życiowych dla wielu osób jest np. rodzicielstwo, które z wielu powodów, również wpływa na sferę seksualną. Jeśli nie uhonorujemy tej zmiany i nie będziemy elastyczni w swoim podejściu do sfery seksualnej, może to prowadzić do frustracji lub zbędnej presji jaką na siebie nałożymy.

Czasem wraz z większym stażem relacji i zmianami występującymi na poziomie indywidualnym, partnerzy będą mieć inne potrzeby niż na początku relacji. Jeśli para nie będzie w sposób transparentny rozmawiać o tych zmianach, może dojść do niezrozumienia i poczucia rozmijania się w potrzebach. Dlatego zachęcam do tego, żeby komunikować się ze swoją osobę partnerską na temat zmian, które w nas zachodzą i wspólnie zastanawiać się jak to może wpływać na nasz związek i jakie kroki w związku z tym chcemy podjąć. 

Jak nawigować zmianami?

• Słuchaj swoich potrzeb – bądź uważn_ na możliwe zmiany zachodzące w Tobie i Twoim życiu. Sprawdzaj na bieżąco, czego potrzebujesz. Czasem zmiany dzieją się niepostrzeżenie i dopiero kiedy musimy stawić czoła ich skutkom, orientujemy się, że coś zmieniło się w nas lub naszym seksie. Dzięki sprawdzaniu ze sobą samym swoich potrzeb może być łatwiej nie zgubić tego na czym nam naprawdę zależy w obliczu zmian.
• Pozostań otwartym i ciekawym – pamiętaj, że zmiany mogą być pozytywne, a sam fakt, że coś jest inaczej, nie oznacza, że musi być gorzej. Jeśli obserwujesz zmiany w swoim życiu seksualnym, spróbuj zastanowić się z czego wynikają, co dla Ciebie znaczą i jak chcesz do nowej sytuacji podejść. Co ta zmiana może wprowadzić nowego do Twojego życia?
• Opiekuj się swoim ciałem – Twoje ciało jest ważnym elementem Twojej seksualności. Podchodź do zmian zachodzących w ciele z wyrozumiałością i odpowiadaj na jego potrzeby dbając o zdrowie. Szczególnie jeśli ciało potrzebuje dodatkowej opieki np. na późniejszym etapie życia. Pamiętaj, że dbanie o swoje zdrowie przez całe życie może wpłynąć pozytywnie na czerpanie radości z seksu jak najdłużej.
• Bądź dla siebie wyrozmiał_ – zmiany w naszym życiu są nieuniknione, dlatego jeśli obserwujesz w swoim życiu seksualnym jedną z nich, podejdź do siebie z wyrozumiałością, jesteś człowiekiem, masz prawo się zmieniać, a tym samym seks może na różnych etapach Twojego życia przyjmować różną formę i zajmować inne miejsce na liście Twoich priorytetów.
• Nie wkładaj się w stereotyp – tylko dlatego, że społeczeństwo może uważać, że czegoś ci “nie wypada” w związku z Twoim wiekiem, nie oznacza, że jest to prawda. Zastanów się czy rzeczywiście zgadzasz się z tą opinią i w jaki sposób chcesz iść przez życie. Jeśli nie krzywdzisz w ten sposób nikogo i nie robisz niczego niezgodnego z prawem, to jak realizujesz swoją seksualność jest zależne tylko od Ciebie.
• Rozmawiaj z osobą partnerską – szczególnie w przypadku osób w długotrwałych relacjach, komunikacja z osobą partnerską jest kluczowa, jeśli para lub jedna ze stron przechodzi przez zmiany. Dzięki rozmowom możecie lepiej się rozumieć i wspólnie obrać kurs, w jaki sposób chcecie podejść do zmian w Waszym życiu seksualnym. 
• Szukaj pomocy, jeśli tego potrzebujesz – czasem zmiany są zbyt duże i trudne, żeby nawigować nimi w pojedynkę. Nie miej oporów, żeby sięgnąć po pomoc specjalisty, jeśli czujesz się zagubion_ lub Twoje życie seksualne na tym cierpi. 

Bez względu na to, na jakim etapie się znajdujesz, pamiętaj, że Twoja seksualność jest razem z Tobą, nie przeciwko Tobie. Jeśli uda ci się otoczyć ją odpowiednią opieką, łatwiej będzie się nią cieszyć i doświadczać jej bez względu na wiek.  

Tekst: Magdalena Fritz
Ilustracja: Nikola Hahn